ในบรรดาปรากฏการณ์ทางธรณีวิทยาต่างๆ การมีหินก้อนใหญ่ๆ เหมือนถูกใครจับมาวางตั้งไว้บนยอดเขา เป็นหนึ่งในกิริยาที่คนทั่วไปมักจะรู้สึกว้าว ศรัทธาในความอัศจรรย์ และก็มีอยู่หลายที่ที่ถูกสถาปนาให้มีศักดิ์สิทธิ์ ตัวอย่างเช่น พระธาตุไจที่โย่ หรือ พระธาตุอินทร์แขวน ในประเทศพม่า จากความหาเหตุผลไม่ได้ ว่าทำไมหินก้อนใหญ่ถึง (ดูเหมือนกับว่า) มาตั้งบนยอดเขา ความเชื่อและเรื่องราวจึงถูกร้อยเรียงขึ้น โดยมีใจความว่า หินที่พระธาตุอินทร์แขวน ...

เสาหินเหลี่ยม (columnar joint) คือ หนึ่งในหลายๆ รูปแบบของโครงสร้างทางธรณีวิทยา (geological structure) ที่แสดงการแตกอย่างเป็นระบบของมวลหิน โดย ระบบรอยแตก (joint set) ทั่วไป เกิดจากแรงบีบอัด (compression stress) ของแรงทางธรณีแปรสัณฐาน ...

ในวัฒนธรรมเขมรโบราณ เพื่อที่จะสำรองน้ำไว้ใช้ แต่ละชุมชนนิยมสร้างภาชนะกักเก็บน้ำ 2 รูปแบบ คือ 1) ตระพัง หมายถึง สระน้ำขนาดเล็กรูป 4 เหลี่ยมผืนผ้าเป๊ะๆ กว้างประมาณ 200-300 เมตร ยาวประมาณ 400-600 เมตร ...

ถ้าใครได้กดสับตะไคร้ ติดตามความเป็นมาเป็นไปของ อุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ หรือ เมืองโบราณศรีเทพ ในจังหวัดเพชรบูรณ์ ก็จะรู้ว่า ณ ห้วงเวลา ต่อจากนี้ไป ไอ ไอ ไอ ไอ … ศรีเทพ ได้ถูกอวยยศจากยูเนสโกให้เป็น มรดกโลกทางวัฒนธรรม ...

ในการศึกษาและกำหนดอายุโบราณวัตถุของแต่ละยุคสมัย นอกเหนือจากการพินิจรูปแบบศิลปะ วัสดุที่นำมาใช้สร้างโบราณวัตถุ ก็เป็นอีกหนึ่งตัวบ่งชี้ที่อาจช่วยแปลความเรื่องราวและกำหนดห้วงเวลาทางโบราณคดีได้อยู่บ้าง อย่างในสมัยอยุธยา นอกจากลวดลายและสไตล์เฉพาะตัว หากสังเกตุดูดีๆ จะพบว่าพระพุทธรูปจำนวนมากในสมัยอยุธยา นิยมสร้างจากการแกะสลักขึ้นรูปหินทราย ที่พอจะหามาได้จากธรรมชาติ พระพุทธรูปบางองค์ก็โชว์เนื้อหินทรายเปลือย ส่วนบางองค์ก็ใช้หินทรายเป็นโครงสร้างหลักด้านใน และใช้ปูนปั้นเก็บรายละเอียดลวดลายผิวด้านนอก พระหินทราย กระจายตัวอยู่ที่ไหนบ้าง จากการรวบรวมข้อมูลเชิงเอกสารและนั่งจิ้มตำแหน่งบนแผนที่ แหล่งพระพุทธรูปหินทรายสมัยอยุธยา ที่กระจายตัวอยู่ตามที่ต่างๆ ...

นอกเหนือจาก โบราณสถาน เขาคลังนอก และโบราณสถานอื่นๆ ทั้งในและนอกเมืองอีกกว่า 100 แห่ง เขาถมอรัตน์ ถือได้ว่าเป็นอีกหนึ่งตัวละครสำคัญ ที่ช่วยแต่งเติมเสริมสีสันอุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ จังหวัดเพชรบูรณ์ ให้มีความยิ่งใหญ่อลังการมากยิ่งขึ้น เพราะจากการสำรวจทางโบราณคดีที่ผ่านมาพบว่า ถมอรัตน์ไม่ใช่แค่ภูมิประเทศรอบตัวทั่วไป แต่บนเขาถมอรัตน์ มีหลักฐานทางโบราณคดีที่ทรงคุณค่า และช่วยเชื่อมต่อเรื่องราวว่า ในอดีตคนศรีเทพและเขาถมอรัตน์ผูกพันธ์กัน ...

ภาพปก : โบราณสถาณเขาคลังนอก เมืองโบราณศรีเทพ (ที่มา : ศิลปวัฒนธรรม www.silpa-mag.com) ในบรรดาแหล่งท่องเที่ยวทางโบราณคดีของไทย อุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ หรือ เมืองโบราณศรีเทพ ในจังหวัดเพชรบูรณ์ จัดได้ว่าเป็นท็อปเท็น-ท็อปไฟว์ เมืองโบราณสำคัญที่ควรค่าแก่การกดติดตาม และกดกระดิ่ง ยิ่งในปี พ.ศ. ...