10 พายุทอร์นาโดที่ใหญ่ที่สุดในประวัติศาสตร์
ทอร์นาโด (tornado) คือ พายุที่มีลักษณะคล้ายกับงวงช้างสีดำ ห้อยลงมาจากเมฆคิวมูโลนิมบัส มีเส้นผ่านศูนย์กลางไม่เกิน 1 กิโลเมตร แต่มีการหมุนวนของลมด้วยความเร็วสูง บางครั้งอาจสูงถึง 400 กิโลเมตร/ชั่วโมง ซึ่งภายในมวลพายุประกอบด้วยไอน้ำและฝุ่นละออง ตลอดจนวัตถุต่างๆ ที่ถูกลมพัดลอยเข้ามาในตัวพายุ เนื่องจากเมื่อพายุเคลื่อนไปพื้นที่ใด ฐานของพายุจะกวาดทุกอย่างบนพื้นขึ้นไปด้วย เพิ่มเติม : ชนิดของ ...
วัฏจักรไนโตรเจน (Nitrogen Cycle)
วัฏจักรไนโตรเจน (Nitrogen Cycle) เป็น กระบวนการชีวธรณีเคมี ที่สำคัญอย่างยิ่งในการหล่อเลี้ยงชีวิตบนโลก โดยเป็นการหมุนเวียนไนโตรเจนระหว่างชั้นบรรยากาศ หรือ อากาศภาค (atmosphere) ชีวภาค (biosphere) และ ธรณีภาค (lithosphere) ไนโตรเจนเป็นองค์ประกอบสำคัญที่สิ่งมีชีวิตทุกชนิดต้องการ โดยเป็นส่วนประกอบหลักของ กรดอะมิโน ...
พลังงานลม (Wind Energy)
พลังงานลม (Wind Energy) หมายถึง กระบวนการในการเปลี่ยนพลังงานจลน์ของลม ให้กลายเป็นพลังงานไฟฟ้า ซึ่งพลังงานนี้เกิดจากการแผ่รังสีจากดวงอาทิตย์ที่ทำให้เกิดความแตกต่างของอุณหภูมิและความกดอากาศบนพื้นโลก ส่งผลให้เกิดลม การใช้พลังงานลมเริ่มต้นตั้งแต่ยุคโบราณ เช่น การใช้กังหันลมในการบดเมล็ดพืชและการสูบน้ำ ในปัจจุบัน การผลิตพลังงานลมใช้กังหันลมที่ทันสมัย ซึ่งออกแบบมาเพื่อดักจับพลังงานลมอย่างมีประสิทธิภาพ ส่วนประกอบหลักของกังหันลม ได้แก่ ใบพัด โรเตอร์ ...
วัฏจักรมิลานโควิช (Milankovitch Cycles)
วัฏจักรมิลานโควิช (Milankovitch Cycles) ตั้งชื่อตามนักดาราศาสตร์ชาวเซอร์เบีย มิลูติน มิลานโควิช ผู้พัฒนาทฤษฎีที่อธิบายว่า “การเปลี่ยนแปลงของวงโคจรโลกและการเอียงแกนโลกส่งผลต่อรูปแบบสภาพภูมิอากาศในระยะยาว” โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเรื่องของการเกิด ยุคน้ำแข็ง (Ice Age) วัฏจักรเหล่านี้ ซึ่งกินเวลานับหมื่นถึงหลายแสนปี เกิดจากปัจจัยทางดาราศาสตร์หลัก 3 ประการ ได้แก่ ...
10 พายุพายุโซนร้อน ที่ใหญ่ที่สุดในประวัติศาสตร์
1. ไต้ฝุ่นทิป (1979) ไต้ฝุ่นทิป (Typhoon Tip) เกิดขึ้นในมหาสมุทรแปซิฟิกตะวันตกและกลายเป็น พายุที่รุนแรงที่สุดที่เคยบันทึกได้ เกิดจากระบบความกดอากาศต่ำใกล้หมู่เกาะมาเรียนาในเดือนตุลาคม ค.ศ. 1979 และมีการเสริมความรุนแรงอย่างรวดเร็วเนื่องจากอุณหภูมิของน้ำทะเลที่เหมาะสม อากาศร้อน และการมีลมเฉือน (wind shear) ต่ำ ผลกระทบ ...
10 เหตุการณ์ หนาวสุดขั้ว ที่เคยเกิดขึ้นกับมนุษย์
โพลาร์ วอร์เท็กซ์ (Polar Vortex) หมายถึง ระบบความกดอากาศต่ำขนาดใหญ่ที่มีอากาศเย็นล้อมรอบขั้วโลกของโลก โดยทั่วไปแล้ว โพลาร์ วอร์เท็กซ์จะอยู่ในพื้นที่ขั้วโลก แต่ในบางครั้งมันสามารถขยายออกมา และเคลื่อนที่ไปยังพื้นที่อื่น ๆ ที่ละติจูดต่ำลง ทำให้เกิดเหตุการณ์อากาศสุดขั้ว เช่น อุณหภูมิที่หนาวจัด พายุหิมะ และแม้กระทั่งการสูญเสียชีวิต ...
สตราโทสเฟียร์ (Stratosphere)
บรรยากาศของโลกแบ่งออกเป็นชั้นต่าง ๆ ตามความแตกต่างของอุณหภูมิ โดย สตราโทสเฟียร์ (Stratosphere) เป็นชั้นที่ 2 ของบรรยากาศ ซึ่งอยู่เหนือชั้น โทรโพสเฟียร์ (Troposphere) และอยู่ใต้ชั้น มีโซสเฟียร์ (Mesosphere) สตราโทสเฟียร์เริ่มต้นที่ความสูงประมาณ 10–15 กิโลเมตร จากพื้นโลกในพื้นที่ละติจูดกลาง ...
เมโซสเฟียร์ (Mesosphere)
เมโซสเฟียร์ (Mesosphere) เป็น 1 ใน 5 ชั้นหลักของ ชั้นบรรยากาศโลก (atmospheric layer) อยู่เหนือชั้น สตราโทสเฟียร์ (Stratosphere) และต่ำกว่าชั้น เทอร์โมสเฟียร์ (Thermosphere) โดยมีระดับความสูงประมาณ 50-85 กิโลเมตร ...
ปรากฏการณ์ “คลื่นความร้อน” ครั้งสำคัญของโลก
คลื่นความร้อน (heat wave) เป็นเหตุการณ์ทางสภาพอากาศที่รุนแรง ซึ่งเกิดขึ้นเมื่อ พื้นที่หนึ่งประสบกับอุณหภูมิที่สูงเกินไปเป็นระยะเวลานาน เหตุการณ์เหล่านี้สามารถเกิดจากปัจจัยหลายประการ เช่น ระบบความกดอากาศสูงที่ยาวนาน ซึ่งทำให้เกิดการกักเก็บอากาศร้อนและผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ บทความนี้ผู้เขียนได้รวบรวมและสรุป เหตุการณ์คลื่นความร้อนที่ใหญ่ที่สุดในประวัติศาสตร์ โดยตีแผ่สาเหตุ พื้นที่ที่ได้รับผลกระทบ ผลกระทบที่เกิดขึ้น และจำนวนผู้เสียชีวิตจากแต่ละเหตุการณ์ ซึ่งมีรายละเอียดดังต่อไปนี้ เพิ่มเติม ...
เทอร์โมสเฟียร์ (Thermosphere)
เทอร์โมสเฟียร์ (Thermosphere) เป็นหนึ่งในชั้นบรรยากาศชั้นบนของโลก อยู่เหนือชั้น เมโซสเฟียร์ (Mesosphere) และอยู่ต่ำกว่าชั้น เอกโซสเฟียร์ (Exosphere) ชื่อเทอร์โมสเฟียร์มาจากภาษากรีก “thermos” ที่แปลว่า “ความร้อน” เนื่องจากอุณหภูมิในชั้นนี้สามารถพุ่งสูงขึ้นได้ถึงประมาณ 2,500 องศาเซลเซียส (4,532 องศาฟาเรนไฮต์) หรือมากกว่านั้น ...
เอกโซสเฟียร์ (Exosphere)
เอกโซสเฟียร์ (Exosphere) ซึ่งเป็นชั้นบรรยากาศนอกสุดของโลก ซึ่งอยู่ระหว่างชั้น เทอร์โมสเฟียร์ (Thermosphere) ที่อยู่ต่ำลงมา กับอวกาศที่ไม่มีอากาศใด ๆ ถือเป็นบริเวณที่ยังไม่ค่อยได้รับการสำรวจอย่างลึกซึ้งเท่าที่ควร ชั้น เอกโซสเฟียร์ (Exosphere) นี้ทำหน้าที่เป็นเขตเปลี่ยนผ่านระหว่างบรรยากาศของโลกกับความเวิ้งว้างของอวกาศ และมีบทบาทสำคัญในการปกป้องโลกจากอันตรายภายนอก คำว่า “เอกโซสเฟียร์ (Exosphere)” มาจากภาษากรีก คือคำว่า exo ที่แปลว่า “นอก” ...
ลมของโลก และการหมุนเวียน
ด้วย รังสีความร้อนที่แผ่มาจากดวงอาทิตย์ ทำให้แต่ละพื้นที่ของโลกมีอุณหภูมิแตกต่างกัน เกิดการไหลเวียนเปลี่ยนที่กันของวัสดุของโลก จำพวกก๊าซและของเหลว เช่น วัฏจักรของน้ำ การหมุนเวียนของกระแสน้ำในมหาสมุทร รวมทั้งการหมุนเวียนของ มวลอากาศ (air mass) หรือ ลม (wind) บนโลก โลกมีการหมุนเวียนของกระแสลมตลอดเวลา ซึ่งแนวคิดตั้งต้นที่ ...
มลพิษทางอากาศ
มลพิษทางอากาศ (air pollution) หมายถึง สภาวะของอากาศที่เจือปนไปด้วยสารพิษปริมาณสูงกว่าปกติ เป็นเวลานานพอที่จะทำให้เกิดอันตรายต่อมนุษย์ สัตว์ พืช หรือทรัพย์สิน มลพิษทางอากาศ อาจเกิดเองตามธรรมชาติ เช่น ฝุ่นละอองจากลมพายุ ภูเขาไฟระเบิด ไฟไหม้ป่า หรือเกิดจากกิจกรรมมนุษย์ เช่น ไอเสียจากรถยนต์ ...
พายุ หมุนเขตร้อน
เรียบเรียง : ศิริลักษณ์ หล่อชื่นวงศ์ และ สันติ ภัยหลบลี้ พายุหมุนเขตร้อน (tropical cyclone) คือ พายุ ที่ก่อตัวในมหาสมุทรเขตร้อนหรือกึ่งเขตร้อน (ละติจูด 30oN – 30oS) ซึ่งเป็นพื้นที่ที่มีอุณหภูมิผิวน้ำทะเลสูงกว่า ...
ยุคน้ำแข็ง (Ice Age)
ยุคน้ำแข็ง (ice age) หมายถึง ช่วงเวลาที่ธารน้ำแข็งปกคลุมพื้นโลกมากกว่าที่เป็นอยู่ในปัจจุบัน แม้ว่าธารน้ำแข็งปัจจุบันจะคิดเป็นแค่ 10% ของพื้นโลก แต่ตัวอย่างเช่นใน ยุคน้ำแข็งล่าสุดเมื่อประมาณ 11,000 ปีที่ผ่านมา มีธารน้ำแข็งปกคลุมพื้นโลกถึง 30% ซึ่งจากหลักฐานยืนยันว่าที่ผ่านมามีการเกิดยุคน้ำแข็งหลายครั้ง โดย ขั้วโลกเหนือมีการแผ่ของธารน้ำแข็งได้มากกว่าขั้วโลกใต้ เนื่องจากทางซีกโลกเหนือมีแผ่นดินให้เกิดธารน้ำแข็งมากกว่าซีกโลกใต้ ...
ภูมิอากาศและระบบภูมิอากาศ
ระบบภูมิอากาศ ภูมิอากาศ (climate) คือ สภาพอากาศโดยเฉลี่ยของพื้นที่ใดๆ ตลอดช่วงเวลาอย่างน้อย 30 ปี ซึ่งมีลักษณะเฉพาะแตกต่างกันไปในแต่ละพื้นที่ ทั้งอุณหภูมิ ความชื้น ความกดอากาศ หยาดน้ำฟ้า (ฝน ลูกเห็บ หิมะ) ตลอดจนปริมาณอนุภาคในบรรยากาศ ซึ่งภูมิอากาศของพื้นที่ใดๆ ...
รู้จักแนวปะทะอากาศ รู้จักเมฆฝน
มวลอากาศ (air mass) หมายถึง กลุ่มของอากาศขนาดใหญ่ ที่มีอุณหภูมิและความชื้นใกล้เคียงกันในแนวระดับ โดยแหล่งกำเนิดของมวลอากาศในแต่ละที่จะมีสภาพแวดล้อมที่เฉพาะตัวทั้งอุณหภูมิและความชื้นที่คงที่ ทำให้มีเวลาพอต่อการถ่ายเทพลังงานจากพื้นที่สู่อากาศ ซึ่งทั้งความแตกต่างของอุณภูมิและความชื้นในแต่ละพื้นที่จะส่งผลต่อลักษณะของมวลอากาศเหล่านั้น เช่น พื้นทวีปหรือทะเล และบริเวณศูนย์สูตรหรือขั้วโลก โดยภาพรวม แหล่งกำเนิดมวลอากาศที่สำคัญของโลก ได้แก่ บริเวณเขตร้อน (tropical) และขั้วโลก ...
5 แนวทางสืบพยาน การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ
ประเด็นเรื่องการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ถูกยกขึ้นมาพูดถึงและมีการถกเถียงกันมาอย่างยาวนาน นักวิจัยหรือนักวิชาการสายรักษ์โลกก็พยายามตีความไปในทางที่ว่าปัจจุบันโลกกำลังร้อนขึ้น และสาเหตุสำคัญที่ทำให้เป็นอย่างนี้ก็คือกิจกรรมของมนุษย์อย่างพวกเรา แต่ก็มีนักวิชาการบางส่วนที่พยายามตีแผ่ข้อมูลว่าจากคาบหรือวงรอบของการขึ้นๆ ลงๆ ของอุณหภูมิหรือสภาพอากาศ ในปัจจุบันนี้กำลังถึงจุดสูงสุด และกำลังเข้าสู่ภาวะที่จะกดหัวไปในทางที่โลกเย็นลง และภูมิอากาศของโลกกำลังเปลี่ยนแปลง การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (climate change) หมายถึง การเบี่ยงเบนของสภาพอากาศไปในทิศทางใดทิศทางหนึ่งติดต่อกันเป็นระยะเวลานานหลายปี เช่น 1) จากการสังเกตวัฒนธรรมในอดีตที่ผ่านมา ...