![](https://www.mitrearth.org/wp-content/uploads/2019/07/9-3-0-750x375.jpg)
บ่อน้ำบาดาล (groundwater well) คือ บ่อหรือหลุมที่มนุษย์ขุดหรือเจาะลึกลงไป เพื่อสูบน้ำใต้ดินขึ้นมาใช้ประโยชน์ ซึ่งโดยปกติโดยส่วนใหญ่เจาะให้ผ่าน ชั้นหินอุ้มน้ำ (aquifer) ใต้ระดับน้ำใต้ดิน
![](http://www.mitrearth.org/wp-content/uploads/2019/10/9-3-6-1024x458.jpg)
การสร้างบ่อน้ำบาดาล
ในการจัดสร้างบ่อน้ำบาดาลในแต่ละบ่อมีขั้นตอนในการทำงานอย่างน้อย 5 ขั้นตอน ดังนี้
1) การสำรวจแหล่งน้ำใต้ดิน (groundwater exploration) ในอดีตชาวบ้านสำรวจหาแหล่งน้ำใต้ดิน โดยการถือกิ่งไม้ 2 อัน เดินไปตามที่ต่างๆ ซึ่งหากกิ่งไม้ดังกล่าวหมุนเข้ามาหากัน ชาวบ้านเชื่อว่าใต้พื้นที่นั้นจะมีน้ำใต้ดินอยู่ แต่จากการศึกษาในทางวิทยาศาสตร์ปัจจุบันบ่งชี้ว่าวิธีการดังกล่าวนั้นเป็นเพียงการเดาสุ่มของคนในอดีตเท่านั้น
![](http://www.mitrearth.org/wp-content/uploads/2019/10/9-3-4-1024x536.jpg)
ปัจจุบันเพื่อดูว่าใต้พื้นดินนั้นมีน้ำใต้ดินอยู่หรือไม่ ปริมาณมากน้อยเท่าใด นักวิทยาศาสตร์ใช้วิธีสำรวจทางวิทยาศาสตร์หลายๆ ด้านร่วมกัน เช่น ธรณีวิทยา อุทกธรณีวิทยา รวมทั้งการสำรวจทางทางธรณีฟิสิกส์ เช่น การสำรวจความต้านทานไฟฟ้าจำเพาะ (resistivity method) เป็นต้น
2) การเจาะบ่อ (well drilling) มีวิธีการหลายๆ แบบที่ใช้เครื่องมือ แตกต่างกันออกไป ซึ่งการเลือกวิธีการเจาะบ่อ โดยทั่วไปจะขึ้นอยู่กับ ชนิดของหินที่อยู่ใต้ผิวดินและความลึกที่ต้องการเจาะ วิธีการที่นิยมใช้ ได้แก่ การเจาะแบบกระแทกหรือการเจาะแบบหมุน
![](http://www.mitrearth.org/wp-content/uploads/2019/10/9-3-5-1024x537.jpg)
3) การปรับปรุงบ่อ (well completion) ได้แก่ การขยายหลุมเจาะให้เป็นบ่อน้ำ การป้องกันการพังทลายของบ่อ ป้องกันไม่ให้ทรายไหลเข้าไปในบ่อ ทำให้บ่อมีอายุการใช้งานได้นานขึ้น โดยหลักการทำงานคือทำให้เม็ดกรวดทรายที่อยู่รอบบ่อเรียงตัวอย่างเป็นระเบียบ ทำให้มีความพรุนและความสามารถในการซึมผ่านได้สูง ซึ่งวิธีการที่นิยมคือการเป่าล้างด้วยลม
![](http://www.mitrearth.org/wp-content/uploads/2019/10/9-3-7-1024x486.jpg)
4) การสูบทดสอบ (pumping test) ทำภายหลังจากการปรับปรุงและพัฒนาบ่อเรียบร้อยแล้ว ซึ่งวัตถุประสงค์ของการสูบทดสอบคือเพื่อให้ได้ข้อมูลเกี่ยวกับปริมาณน้ำที่จะสามารถสูบขึ้นมาใช้ได้ โดยข้อมูลดังกล่าวสมีประโยชน์ต่อการเลือกเครื่องสูบน้ำให้ถูกต้องและเหมาะสม
![](http://www.mitrearth.org/wp-content/uploads/2019/10/9-3-8-1024x538.jpg)
5) การตรวจสอบและปรับปรุงคุณภาพน้ำ (water quality test) คุณภาพน้ำใต้ดินมีความสำคัญต่อการพัฒนาบ่อน้ำบาดาล เนื่องจากคุณภาพของน้ำใต้ดินจะเป็นตัวบ่งชี้ถึงความสามารถในการนำน้ำไปใช้ประโยชน์ โดยทั่วไปอาจจำแนกการใช้น้ำใต้ดินได้เป็น 3 ประเภท คือ 1) เพื่ออุปโภค-บริโภค 2) เพื่อการเกษตรกรรมหรือการชลประทาน และ 3) เพื่อการอุตสาหกรรม ซึ่งการใช้น้ำใต้ดินในแต่ละประเภท จะมีมาตรฐานคุณภาพน้ำที่แตกต่างกันออกไป
กรวยน้ำลด
โดยปกติ บ่อน้ำบาดาล (groundwater well) ในพื้นที่ต่างๆ จะมีประสิทธิภาพในการให้น้ำแตกต่างกัน โดยศักยภาพของบ่อจะขึ้นอยู่กับความพรุน ความสามารถในการซึมผ่านได้ ความหนาของชั้นหินอุ้มน้ำ ตลอดจนอัตราการจ่ายและรับน้ำในแต่ละพื้นที่ โดยระดับน้ำในบ่อเทียบเคียงได้กับระดับน้ำใต้ดินในบริเวณแถบนั้น แต่หากมีการสูบน้ำออกจากบ่อเร็วเกินไปจะทำให้ระดับน้ำใต้ดินนั้นยุบตัวลง (drawdown) โดยรอบบ่อน้ำ เนื่องจากน้ำใต้ดินไหลเข้ามาเติมไม่ทัน มีลักษณะคล้ายกับกรวย เรียกว่า กรวยน้ำลด (cone of depression) โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ชั้นหินอุ้มน้ำไม่มีขอบเขต (unconfined aquifer) ซึ่งเป็นชั้นน้ำใต้ดินที่ไม่มีแรงดัน เมื่อสูบขึ้นมาใช้ในอัตราที่มากกว่าอัตราการรับน้ำเป็นเวลานาน อาจจะทำให้ระดับน้ำใต้ดินลดลงไปอย่างต่อเนื่อง ทำให้บ่อที่เดิมเคยเจาะไว้ในระดับตื้นนั้นแห้ง หากต้องเจาะบ่อใหม่อาจจะต้องเจาะให้ลึกขึ้น
![](http://www.mitrearth.org/wp-content/uploads/2019/10/9-3-3-1024x418.jpg)
การปนเปื้อนของน้ำใต้ดิน
การปนเปื้อนน้ำใต้ดินเกิดจากสิ่งปฏิกูล เช่น ของเสียจากโรงงานอุตสาหกรรม ฟาร์มปศุสัตว์ บ่อขยะหรือแม้แต่ของเสียที่เกิดจากสารเคมีในการทำเกษตรกรรม เช่น ยาปราบศัตรูพืช เป็นต้น ซึ่งเมื่อสิ่งสกปรกหรือสารพิษดังกล่าวซึมผ่านลงไปในชั้นน้ำใต้ดิน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ชั้นหินอุ้มน้ำไม่มีขอบเขต (unconfined aquifer) ซึ่งปนเปื้อนได้ง่าย อาจส่งผลให้ชั้นน้ำดังกล่าวไม่สามารถใช้ในการอุปโภค-บริโภคได้
![](http://www.mitrearth.org/wp-content/uploads/2019/10/9-3-9-1024x536.jpg)
นอกจากนี้ ผลกระทบเนื่องจากการสูบน้ำมากเกินไปและการเกิดกรวยน้ำลด อาจทำให้เกิดความชันของระดับน้ำใต้ดินในท้องถิ่น เป็นผลทำให้ความต่างศักดิ์ของแรงดันน้ำใต้ดิน นั้นสูงมากและการไหลของน้ำใต้ดินเกิดการเปลี่ยนทิศทางทำให้เกิดการปนเปื้อนได้
![](http://www.mitrearth.org/wp-content/uploads/2019/10/9-3-1-1024x436.jpg)
การรุกล้ำของน้ำเค็ม
โดยธรรมชาติ น้ำเค็มมีความหนาแน่นมากกว่าน้ำจืด ทำให้ในบริเวณใต้พื้นที่รอยต่อระหว่างแผ่นดินกับทะเล น้ำจืดจะลอยอยู่เหนือน้ำเค็ม และเมื่อสูบน้ำขึ้นมาจากชั้นหินอุ้มน้ำเร็วเกินไป มวลน้ำเค็มจะยกตัวสูงขึ้นไปแทนที่น้ำจืดส่วนที่ถูกดูดไป และปนเปื้อนไปกับน้ำใต้ดินที่เราไปใช้
![](http://www.mitrearth.org/wp-content/uploads/2019/10/9-3-2-1024x329.jpg)
.
. . .
บทความล่าสุด : www.mitrearth.org
เยี่ยมชม facebook : มิตรเอิร์ธ – mitrearth