ok15-47 ก้อนหินในกระเพาะอาหาร (Gastrolith)
ก้อนหินในกระเพาะอาหาร (Gastrolith)
ในวิชาบรรพชีวินวิทยาและธรณีวิทยา การศึกษาก้อนหินในกระเพาะอาหาร (gastrolith) เป็นหัวข้อที่สำคัญในการทำความเข้าใจพฤติกรรม วิถีชีวิต และปฏิสัมพันธ์กับสิ่งแวดล้อมของสิ่งมีชีวิตในอดีต วัสดุทั้งสองนี้ถือเป็นบันทึกที่มีค่า ซึ่งช่วยเผยให้เห็นถึงระบบนิเวศและรูปแบบการดำรงชีวิตในยุคโบราณ บทความนี้จะเจาะลึกถึงความมหัศจรรย์ของ gastrolith และ coprolite รวมถึงกระบวนการเกิด การระบุ และความสำคัญทางวิทยาศาสตร์
หน้าที่เฉพาะ
ก้อนหินในกระเพาะอาหาร (gastrolith) คือก้อนหินที่สิ่งมีชีวิตบางชนิดในอดีตและปัจจุบันกินเข้าไปเพื่อช่วยในกระบวนการย่อยอาหาร ก้อนหินเหล่านี้มักพบในทางเดินอาหารของสัตว์บางประเภท และมีบทบาทสำคัญในกระบวนการย่อยอาหารเชิงกล โดยเฉพาะในสัตว์ที่ไม่มีฟันกรามสำหรับบดอาหาร
A. กระเพาะบด (gizzard) ของนกตัวผู้ capercaillie (สกุล Tetrao) ที่ยังมีชีวิตจากประเทศรัสเซีย ขณะทำการผ่าชันสูตร (หมายเลขตัวอย่าง: IPB R574) กล้ามเนื้อที่แข็งแรงล้อมรอบกระเพาะบดซึ่งภายในพบทั้งก้อนกรวดและเศษพืชที่ถูกบดแล้ว
B. กลุ่มก้อนกรวดในกระเพาะอาหารของนกกัลลิฟอร์ม (Palaeortyx) จากยุค Oligocene แหล่ง Enspel ประเทศเยอรมนี (รหัสตัวอย่าง: PW 2005/5023a−LS)
C. กลุ่มก้อนกรวดที่มีขนาดเม็ดหลากหลายในสัตว์น้ำจำพวกแทงกาซอร์ (Hovasaurus) จากยุค Permian ตอนปลาย แหล่งชั้นหิน Sakamena ทางตอนใต้ของมาดากัสการ์ (รหัสตัวอย่าง: NHMS WP1499)
D. ภาพถ่ายภาคสนามของโครงกระดูกสัตว์ทะเลกลุ่มเพลซิโอซอร์ (ยังไม่ได้ตั้งชื่อทางวิทยาศาสตร์) พร้อมก้อนกรวดในกระเพาะอาหาร จากยุค Cretaceous ตอนปลาย ชั้นหิน Tropic Shale เขตอุทยานแห่งชาติ Glen Canyon รัฐยูทาห์ สหรัฐอเมริกา (รหัสตัวอย่าง: MNA V10046)
E. กลุ่มก้อนกรวดจำนวนกว่า 112 เม็ดในไดโนเสาร์กินพืชกลุ่มเซราทอปเซียน (Psittacosaurus) จากยุค Cretaceous ตอนต้น ชั้นหิน Ondai Sair แหล่ง Ussuk ประเทศมองโกเลีย (รหัสตัวอย่าง: AMNH 6253)
F. กลุ่มก้อนกรวดในกระเพาะอาหารของจระเข้ฟอสซิล (Diplocynodon) จากยุค Eocene แหล่ง Messel ประเทศเยอรมนี (รหัสตัวอย่าง: HLMD Me 7493)
(ที่มา : Wings, 2007)
เพิ่มเติม : กฏ 8 ข้อ การลำดับเรื่องราวทางธรณีวิทยาที่เกิดขึ้นบนโลก
เพิ่มเติม : ฟอสซิลและวิธีการเกิดฟอสซิล
เพิ่มเติม : ธรณีกาล : กาลเวลาทางธรณีวิทยา
ลักษณะเฉพาะ
ก้อนหินในกระเพาะอาหาร (gastrolith) คุณสมบัติเฉพาะที่ช่วยให้แยกแยะได้จากก้อนหินทั่วไป เช่น
- ขนาดและรูปร่าง Gastrolith มีขนาดตั้งแต่เล็กไม่กี่มิลลิเมตรจนถึงหลายเซนติเมตร และมักมีรูปร่างกลมเนื่องจากการเสียดสีภายในระบบย่อยอาหาร
- องค์ประกอบ มักเป็นหินที่ทนต่อการสึกกร่อน เช่น ควอตซ์ ซึ่งไม่ถูกทำลายง่ายโดยกรดในกระเพาะอาหาร
- พื้นผิวและสีสัน Gastrolith มีพื้นผิวเรียบและมันวาว อันเกิดจากการเสียดสีระหว่างก้อนหินหรืออาหารในกระเพาะ บางครั้งสีของหินเปลี่ยนไปเนื่องจากปฏิกิริยากับกรดในกระเพาะอาหาร
ก้อนหินในซากดึกดำบรรพ์
ก้อนหินในกระเพาะอาหาร (gastrolith) ถูกค้นพบในสิ่งมีชีวิตหลายชนิดที่สูญพันธุ์ไปแล้ว เช่น
- ไดโนเสาร์ Sauropod และ theropod เป็นกลุ่มไดโนเสาร์ที่ใช้ gastrolith เพื่อช่วยบดอาหาร พบร่องรอยในบริเวณช่องท้องของฟอสซิล
- สัตว์เลื้อยคลานในทะเล Plesiosaur ซึ่งเป็นสัตว์เลื้อยคลานทะเลคอยาวใช้ gastrolith เพื่อช่วยในการย่อยและควบคุมความลอยตัว
- นกในปัจจุบัน นก เช่น นกกระจอกเทศ ยังคงใช้ gastrolith ซึ่งแสดงถึงความเชื่อมโยงวิวัฒนาการระหว่างสัตว์ในอดีตและปัจจุบัน
ความสำคัญในทางธรณีวิทยา
•A2. กุ้งเครฟิชสีน้ำเงิน (Procambarus) (IPB R567) •A3. ยับบี้ (Cherax) (IPB R568) B. ก้อนกรวดผิดปกติในกระเพาะ (patho-gastrolith) จากเม่นหางจับเกาะ (Coendou) (IPB R569) ซึ่งถูกเลี้ยงไว้ในสวนสัตว์ Wilhelma เมืองสตุ๊ตการ์ต ประเทศเยอรมนี
•ก้อนกรวดนี้มีร่องรอยของผนังกระเพาะด้านในปรากฏอยู่ชัดเจน มันเติมเต็มทั้งกระเพาะอาหารและเชื่อว่าเป็นสาเหตุให้สัตว์ตายจากความอดอยาก C. ชุดของก้อนกรวดธรรมชาติ (geo-gastroliths) จากนกแพร์มิเกิน (Lagopus) (IPB R570) D. ชุดก้อนกรวดธรรมชาติจากนกกระจอกเทศ (Struthio) (IPB R571) E. ชุดก้อนกรวดธรรมชาติจากจระเข้ (Alligator) (IPB R572) F. ชุดก้อนกรวดธรรมชาติจากแมวน้ำช้างทางเหนือ (Mirounga) (IPB R573) (ที่มา : Wings, 2007)
ก้อนหินในกระเพาะอาหาร (gastrolith) ให้ข้อมูลสำคัญในหลายด้าน เช่น
- พฤติกรรมและวิถีชีวิต Gastrolith ช่วยเผยข้อมูลเกี่ยวกับพฤติกรรมการกินและการปรับตัวของสิ่งมีชีวิตในยุคโบราณ
- ภูมิศาสตร์ในอดีต ชนิดของหินที่ใช้เป็น gastrolith บ่งชี้ถึงทรัพยากรและลักษณะภูมิประเทศในสมัยนั้น
- กระบวนการหลังความตาย การศึกษาการกระจายตัวและสภาพของ gastrolith ช่วยให้เข้าใจกระบวนการย่อยสลายและการสะสมของฟอสซิล
เพิ่มเติม : มหายุคพรีแคมเบียน – มหายุคแห่งการจัดแจงโลกและสิ่งมีชีวิต
เพิ่มเติม : มหายุคพาลีโอโซอิก – เมื่อสิ่งมีชีวิตเริ่มรุกขึ้นบก
เพิ่มเติม : มหายุคมีโซโซอิก – ยุคทองของ ไดโนเสาร์
เพิ่มเติม : มหายุคซีโนโซอิก – มหายุคแห่งนม
สรุป Gastrolith และ coprolite เป็นหน้าต่างสู่โลกยุคโบราณที่น่าทึ่ง โดย gastrolith แสดงให้เห็นถึงการปรับตัวและพฤติกรรมการกิน ส่วน coprolite เป็นหลักฐานโดยตรงของอาหารในอดีต ทั้งสองมีบทบาทสำคัญในประวัติศาสตร์ชีวิตบนโลกและเพิ่มพูนความเข้าใจในความสัมพันธ์ระหว่างชีววิทยา ธรณีวิทยา และวิวัฒนาการ
. . .
บทความล่าสุด : www.mitrearth.org
เยี่ยมชม facebook : มิตรเอิร์ธ – mitrearth
