พลังงานลม (Wind Energy) หมายถึง กระบวนการในการเปลี่ยนพลังงานจลน์ของลม ให้กลายเป็นพลังงานไฟฟ้า ซึ่งพลังงานนี้เกิดจากการแผ่รังสีจากดวงอาทิตย์ที่ทำให้เกิดความแตกต่างของอุณหภูมิและความกดอากาศบนพื้นโลก ส่งผลให้เกิดลม การใช้พลังงานลมเริ่มต้นตั้งแต่ยุคโบราณ เช่น การใช้กังหันลมในการบดเมล็ดพืชและการสูบน้ำ

ในปัจจุบัน การผลิตพลังงานลมใช้กังหันลมที่ทันสมัย ซึ่งออกแบบมาเพื่อดักจับพลังงานลมอย่างมีประสิทธิภาพ ส่วนประกอบหลักของกังหันลม ได้แก่ ใบพัด โรเตอร์ เครื่องกำเนิดไฟฟ้า และ ระบบควบคุม เมื่อลมพัดผ่านใบพัด ใบพัดจะหมุนและถ่ายโอนพลังงานจลน์ไปยังโรเตอร์ ซึ่งจะผลิตไฟฟ้าผ่านเครื่องกำเนิดไฟฟ้าแม่เหล็กไฟฟ้า กระบวนการนี้ทำให้ได้พลังงานที่สะอาดและยั่งยืน

(ซ้าย) กังหันลมแกนนอน (HAWT) (ขวา) กังหันลมแกนตั้ง (VAWT) โดย HAWT เป็นแบบที่พบได้ทั่วไปที่สุด มีโครงสร้างเป็นหอคอยและโรเตอร์ที่มักมี 3 ใบพัด หมุนรอบแกนนอน ส่วน VAWT มีแกนโรเตอร์วางขวางทิศทางลม โดยชิ้นส่วนสำคัญมักอยู่บริเวณฐาน ทำให้ง่ายต่อการซ่อมบำรุง กังหันลมแบบ HAWT นิยมใช้ในการผลิตไฟฟ้าพลังลมขนาดใหญ่ ในขณะที่ VAWT พบได้น้อยกว่าเนื่องจากประสิทธิภาพที่แตกต่าง ทั้งสองประเภททำงานโดยอาศัยแรงอากาศพลศาสตร์หมุนโรเตอร์ ซึ่งเชื่อมต่อกับเครื่องกำเนิดไฟฟ้าเพื่อเปลี่ยนพลังงานลมให้เป็นไฟฟ้า (ที่มา : https://blog.arborwind.com)

เพิ่มเติม : ในวันที่ปิโตรเลียมและถ่านหินเริ่มร่อยหรอ เรายังมีทางไหนให้เลือกบ้าง

(บน) กระบวนการเกิดลมภูเขาและลมหุบเขา (ล่าง) ภาพจริงลมภูเขาในยามวิกาล ที่ลมเย็น (กว่า) บนเทือกกำลังพัดลงมาสู่ร่องเขา

เทคนิคการผลิตพลังงา

1. ฟาร์มกังหันลมบนบก ฟาร์มกังหันลมบนบกตั้งอยู่บนพื้นที่ที่มีความเร็วลมสม่ำเสมอ เช่น ที่ราบ พื้นที่ชายฝั่งทะเล หรือพื้นที่สูง การตั้งฟาร์มลมบนบกเป็นวิธีที่พบได้บ่อยที่สุดและมีต้นทุนต่ำที่สุดในการผลิตพลังงานลม

2. ฟาร์มกังหันลมนอกชายฝั่ง ฟาร์มกังหันลมนอกชายฝั่งตั้งอยู่ในทะเลหรือมหาสมุทร โดยปกติจะอยู่บริเวณไหล่ทวีป เนื่องจากบริเวณนี้มีลมแรงและสม่ำเสมอกว่าบนบก กังหันลมนอกชายฝั่งมีขนาดใหญ่กว่าและมีค่าใช้จ่ายในการติดตั้งสูงกว่า แต่ให้ผลผลิตพลังงานที่มากกว่า

3. ระบบกังหันลมขนาดเล็ก กังหันลมขนาดเล็กเหมาะสำหรับใช้ในบ้าน ฟาร์ม หรือธุรกิจส่วนบุคคล โดยสามารถผลิตพลังงานได้เพียงพอสำหรับการใช้งานในพื้นที่เฉพาะ และมักใช้ร่วมกับแหล่งพลังงานหมุนเวียนอื่น เช่น โซลาร์เซลล์

4. กังหันลมแกนตั้ง (Vertical Axis Wind Turbines – VAWT) กังหันลมประเภทนี้มีแกนหมุนในแนวตั้ง เหมาะสำหรับพื้นที่ในเมืองที่ทิศทางลมเปลี่ยนแปลงบ่อย และใช้พื้นที่ติดตั้งน้อย

5. ระบบไฮบริด ระบบไฮบริดรวมพลังงานลมเข้ากับพลังงานหมุนเวียนประเภทอื่น เช่น พลังงานแสงอาทิตย์ หรือพลังงานน้ำ เพื่อให้สามารถผลิตพลังงานได้อย่างต่อเนื่อง

6. ระบบพลังงานลมสู่ไฮโดรเจน พลังงานลมที่ผลิตได้เกินความต้องการสามารถนำไปใช้ผลิตไฮโดรเจนผ่านกระบวนการแยกน้ำด้วยไฟฟ้า (Electrolysis) ซึ่งไฮโดรเจนที่ได้สามารถนำไปใช้เป็นพลังงานสะอาดสำหรับการขนส่งหรืออุตสาหกรรม

7. ระบบควบคุมอัจฉริยะ กังหันลมสมัยใหม่ติดตั้งระบบควบคุมอัจฉริยะและเซ็นเซอร์ที่ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการทำงาน โดยปรับมุมใบพัดและความเร็วการหมุนให้เหมาะสมกับความเร็วลม

เพิ่มเติม : ชนิดของ ลม

ชนิดต่าง ๆ ของ กังหันลมแกนตั้ง (Vertical Axis Wind Turbines – VAWT) (a) แบบซาโวนิอุส (Savonius) (b) แบบดาร์ริอุส (Darrieus) ที่มีโรเตอร์ดีไซน์คล้าย “ตะกร้าตีไข่” (c) แบบใบพัดทรงตัว H (H-shape blades) (d) แบบใบพัดทรงเกลียว (helix shape blades)  (ที่มา : Castellani และคณะ, 2019)

แหล่งผลิตที่มีชื่อเสียง

1. ฟาร์มกังหันลมกานซู่ ประเทศจีน ตั้งอยู่ในมณฑลกานซู่ ฟาร์มกังหันลมแห่งนี้เป็นหนึ่งในฟาร์มกังหันลมบนบกที่ใหญ่ที่สุดในโลก โดยมีกำลังการผลิตสูงถึง 20 กิกะวัตต์

2. โครงการฮอร์นซี สหราชอาณาจักร ฟาร์มกังหันลมนอกชายฝั่งในทะเลเหนือ เป็นฟาร์มกังหันลมที่ใหญ่ที่สุดในโลก มีกำลังการผลิตมากกว่า 1 กิกะวัตต์

3. ศูนย์พลังงานลมอัลตา ประเทศสหรัฐอเมริกา ตั้งอยู่ในรัฐแคลิฟอร์เนีย ฟาร์มแห่งนี้เป็นหนึ่งในฟาร์มกังหันลมบนบกที่ใหญ่ที่สุดในสหรัฐอเมริกา ผลิตไฟฟ้าได้มากกว่า 1,500 เมกะวัตต์

4. ฟาร์มกังหันลมมุปปันดาล ประเทศอินเดีย ตั้งอยู่ในรัฐทมิฬนาฑู ฟาร์มแห่งนี้ใช้ประโยชน์จากลมแรงในพื้นที่ตะวันตกของอินเดีย

5. ฟาร์มกังหันลมมิดเดิลกรุนเดน ประเทศเดนมาร์ก เป็นฟาร์มกังหันลมที่ประชาชนในท้องถิ่นมีส่วนร่วมในการเป็นเจ้าของ แสดงให้เห็นถึงการสนับสนุนพลังงานหมุนเวียนในระดับชุมชน

เพิ่มเติม : พายุหมุนเขตร้อน (tropical cyclone)

โครงการฟาร์มกังหันลมฮอร์นซี (Hornsea Wind Farm) เป็นโครงการขนาดใหญ่ที่ตั้งอยู่ในทะเลเหนือ นอกชายฝั่งยอร์กเชียร์และลินคอล์นเชียร์ของสหราชอาณาจักร โครงการนี้ประกอบด้วยหลายเฟส โดยมีรายละเอียดดังนี้
ขนาดโครงการ: โครงการฮอร์นซีได้รับการพัฒนาเป็นหลายเฟส (Hornsea 1, 2, 3 และ 4) โดยมีเป้าหมายกำลังการผลิตไฟฟ้ารวมสูงสุดถึง 6 กิกะวัตต์ (GW) 
Hornsea 1: เริ่มดำเนินการเชิงพาณิชย์ในปี ค.ศ. 2020 และเคยเป็นฟาร์มกังหันลมนอกชายฝั่งที่ใหญ่ที่สุดในโลก โดยมีกังหันลม 174 ตัว สามารถผลิตไฟฟ้าเพียงพอสำหรับบ้านเรือนกว่าหนึ่งล้านหลังในสหราชอาณาจักร 
Hornsea 2: เริ่มดำเนินการเต็มรูปแบบในเดือนสิงหาคม ค.ศ. 2022 และแซงหน้า Hornsea 1 กลายเป็นฟาร์มกังหันลมนอกชายฝั่งที่ใหญ่ที่สุดในโลกในขณะนั้น มีกังหันลม 165 ตัว กำลังการผลิตรวม 1.32 GW สามารถจ่ายไฟให้บ้านเรือนกว่า 1.4 ล้านหลัง 
Hornsea 3: ได้รับการตัดสินใจลงทุนขั้นสุดท้ายในเดือนธันวาคม ค.ศ. 2023 คาดว่าจะแล้วเสร็จในปี ค.ศ. 2027 และเมื่อสร้างเสร็จ จะเป็นฟาร์มกังหันลมนอกชายฝั่งที่ใหญ่ที่สุดในโลกอีกครั้ง ด้วยกำลังการผลิต 2.9 GW ซึ่งเพียงพอต่อการใช้ไฟฟ้าของบ้านเรือนกว่า 3.3 ล้านหลังในสหราชอาณาจักร 
Hornsea 4: อยู่ในระหว่างขั้นตอนการพัฒนาและวางแผน  โครงการนี้มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการรักษาความมั่นคงด้านพลังงานของสหราชอาณาจักรและเป็นตัวอย่างสำคัญของการผลิตพลังงานหมุนเวียนขนาดใหญ่ (ที่มา : www.nsenergybusiness.com)

แนวโน้มอนาคต

1. ความก้าวหน้าทางเทคโนโลยี กังหันลมในอนาคตจะมีขนาดใหญ่ขึ้น ประสิทธิภาพสูงขึ้น และสามารถผลิตพลังงานได้มากขึ้น นอกจากนี้ยังมีการพัฒนาเทคโนโลยีกังหันไร้ใบพัด และระบบควบคุมด้วยปัญญาประดิษฐ์

2. ฟาร์มกังหันลมลอยน้ำ เทคโนโลยีกังหันลมลอยน้ำช่วยให้สามารถติดตั้งฟาร์มกังหันลมในพื้นที่น้ำลึก ซึ่งมีศักยภาพพลังงานลมสูง

3. การผสานเข้ากับระบบกริดอัจฉริยะ พลังงานลมจะมีบทบาทสำคัญในระบบกริดอัจฉริยะ ซึ่งช่วยปรับสมดุลระหว่างอุปสงค์และอุปทานของพลังงานแบบเรียลไทม์

4. การพัฒนาระบบกักเก็บพลังงาน เทคโนโลยีแบตเตอรี่และวิธีการกักเก็บพลังงานใหม่ ๆ จะช่วยแก้ปัญหาการผลิตพลังงานที่ไม่ต่อเนื่อง

5. การสนับสนุนจากภาครัฐและเอกชน นโยบายของรัฐบาลและการลงทุนจากภาคเอกชนจะช่วยกระตุ้นการพัฒนาพลังงานลมให้ก้าวหน้าอย่างรวดเร็ว

พลังงานลมเป็นองค์ประกอบสำคัญของการเปลี่ยนผ่านไปสู่พลังงานหมุนเวียนระดับโลก ด้วยการลงทุน การวิจัย และความร่วมมือระหว่างประเทศ พลังงานลมสามารถสร้างโลกที่สะอาดและยั่งยืนได้อย่างแท้จริง

กระบวนการเกิดลมบกและลมทะเล (ที่มา : http://buzzar-brandi.blogspot.com)

. . .
บทความล่าสุด : www.mitrearth.org
เยี่ยมชม facebook : มิตรเอิร์ธ – mitrearth

Share: