ธรณีแปรสัณฐาน กระบวนการธรณีแปรสัณฐาน (tectonic activity) เป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศแบบระยะยาว ซึ่งขึ้นอยู่กับลักษณะทางธรณีแปรสัณฐานในแต่ละรูปแบบ 1) การเคลื่อนที่ชนกันของแผ่นเปลือกโลก ทำให้ภูมิประเทศยกตัวสูงขึ้นเป็นภูเขา ซึ่งหากภูเขาสูงเกินเส้นแบ่งหิมะ สภาพภูมิอากาศจะกลายเป็นแบบหนาวเย็นและปกคลุมไปด้วยหิมะ นอกจากนี้การยกตัวของภูเขายังทำให้ความชันของพื้นที่สูงขึ้น อัตราการผุพังสูงขึ้น ทำให้เกิดเศษหินเพิ่มมากขึ้น ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ลดต่ำลง ส่งผลให้สภาพภูมิอากาศโดยรวมนั้นเย็นตัวลง เช่น การยกตัวของเทือกเขาหิมาลัยทำให้มหายุคซีโนโซอิกเย็นขึ้น 2) การแยกออกจากกันของแผ่นเปลือกโลก ทำให้มีชายฝั่งทั่วโลกมากยิ่งขึ้น ชุ่มชื้นมากขึ้น แต่ช่วงที่มีการรวมกันของแผ่นเปลือกโลก เช่น มหาทวีปแพนเจีย (แผ่นดินติดกัน) นั้นทำให้ภายในทวีปแห้งแล้ง 3) การเคลื่อนที่ของพื้นทวีป การเคลื่อนที่ของพื้นทวีปขึ้นไปใกล้ขั้วโลกทำให้พื้นทวีปเย็นตัวลง แต่หากเคลื่อนที่ลงมาใกล้เส้นศูนย์สูตรจะมีอุณภูมิสูงขึ้น จากหลักฐานตะกอนธารน้ำแข็ง บ่งชี้ว่าทวีปอัฟริกา ออสเตรเลีย อเมริกาใต้ และอินเดียเคยมีสภาพเป็นธารน … อ่านเพิ่มเติม มีวิธีไหนบ้างที่ทำให้ภูมิอากาศโลกเปลี่ยนแปลงได้